Zdrowie psychiczne nie oznacza perfekcji ani ciągłego uśmiechu.
To raczej umiejętność radzenia sobie z falami, które przynosi życie – bez poczucia, że każda z nich nas zatopi.
W psychologii zorientowanej na proces mówi się, że zdrowie psychiczne nie jest stanem, w którym nie dzieje się nic trudnego, ale umiejętnością słuchania tego, co „puka do drzwi” naszej świadomości – emocji, snów, napięć w ciele, wewnętrznych głosów.
Zamiast traktować te sygnały jak przeszkodę, możemy nauczyć się je rozumieć – bo często kryją wskazówki, jak zadbać o siebie i lepiej funkcjonować w świecie.
Mit 1: „Zdrowie psychiczne to brak stresu i smutku.”
Fakt:
Stres, lęk i smutek nie są dowodem na to, że „coś z nami jest nie tak”. To naturalne emocje, które – jeśli umiemy je zauważać – pomagają nam rozpoznawać granice, potrzeby i wartości.
Badania (Gross & John, Journal of Personality and Social Psychology, 2003) pokazują, że osoby, które potrafią akceptować swoje emocje, rzadziej doświadczają depresji i wypalenia, bo nie zużywają energii na ich tłumienie.
Zdrowie psychiczne zaczyna się wtedy, gdy uczymy się przeżywać emocje i rozumieć, co chcą nam przekazać – zamiast traktować je jak przeszkodę.
Mit 2: „Zdrowa psychika oznacza, że nie potrzebuję pomocy.”
Fakt:
Tak jak idziemy do lekarza z bólem pleców, tak samo możemy skorzystać z terapii, gdy czujemy przeciążenie czy dezorientację.
WHO definiuje zdrowie psychiczne jako stan, w którym człowiek potrafi realizować swój potencjał, radzić sobie z codziennym stresem, pracować i tworzyć relacje.
To nie oznacza, że musimy być samowystarczalni.
Badania (Norcross & Lambert, Journal of Psychotherapy Integration, 2018) pokazują, że osoby, które korzystają z pomocy psychoterapeuty, rozwijają trwalsze strategie radzenia sobie z przyszłymi kryzysami.
Korzystanie z pomocy nie jest oznaką słabości – to forma dbania o siebie, tak samo jak profilaktyka zdrowia fizycznego.
Mit 3: „Zdrowie psychiczne to stan stały – albo je mam, albo nie.”
Fakt:
Psychika jest dynamiczna – to proces, a nie stała cecha.
Każdy z nas przechodzi przez okresy kryzysu i okresy równowagi.
Nawet osoby, które doświadczyły epizodów depresyjnych czy lękowych, mogą odzyskać zdrowie psychiczne, ucząc się rozpoznawać sygnały ciała i emocji zanim kryzys się pogłębi.
Zdrowie psychiczne to zdolność adaptacji i powrotu do równowagi, nawet jeśli życie czasem wywraca nasz świat do góry nogami.
Jak dbać o zdrowie psychiczne na co dzień?
- Zauważaj swoje emocje. Nie tłum ich – spróbuj je nazwać: „Czuję złość, bo…”, „Jestem smutny, bo…”.
- Dbaj o rytm dnia i sen. Badania pokazują, że brak snu obniża odporność psychiczną i zwiększa objawy lęku.
- Szukaj kontaktu z innymi. Relacje i wsparcie społeczne to jeden z najważniejszych czynników chroniących przed kryzysem psychicznym.
- Korzystaj z pomocy, zanim sytuacja stanie się kryzysem. Terapia to nie tylko „ratunek”, ale narzędzie profilaktyki i rozwoju.
Metafora: psychika jak dom z wieloma pokojami
Wyobraź sobie, że Twoja psychika to dom. W jednym pokoju toczy się codzienne życie – praca, relacje, obowiązki. Ale w innych pokojach kryją się emocje, wspomnienia i potrzeby, które czasem cicho pukają do drzwi.
Zdrowie psychiczne to nie zamykanie tych drzwi na klucz, ale umiejętność zaglądania tam wtedy, gdy to potrzebne – i rozumienia, co chcą nam przekazać.
Podsumowanie
Zdrowie psychiczne to nie brak trudności, ale zdolność do słuchania siebie, przeżywania emocji i powracania do równowagi.
To proces, który można wspierać – samodzielnie lub z pomocą – tak jak dbamy o ciało, gdy potrzebuje uwagi.
